ผ้านุ่งตีนจกไหม9ลาย
ลายเครือน้อย เป็นลายง่ายๆ มีลายประกอบไม่มาก เป็นลายให้เด็กหญิงฝึกหัดทำตีนจก แม่ลายเครือน้อยจะมีลายเล็กประกอบ คือ ลายนกหมู่ ลายสร้อยหมาก และลายสร้อยสา
ลายเครือกลาง เป็นลายหลักที่มีกรอบรูปร่างลายเครือน้อยเพียงแต่มีความยากเย็นในการจกลายเพิ่มมากขึ้น ส่วนประกอบของลายหลักนี้เป็น ลายนกคาบ ลายพันคิง ลายดอกหมี่ และลายสร้อยสา ต้องต่อกับซิ่นเข็น
ลายเครือใหญ่ เป็นลายหลักที่มีดอกไม้อยู่ตรงกลางเครือ ส่วนประกอบของลายหลักนี้เป็นลายนกคุ้ม ลายนกคาบ ลายันคิง ลายเครือขอ และต้องต่อกับซิ่นมุก
ลายมนสิบหก เป็นลายหลักที่มีขอ ๑๖ ขอ รูปร่างของลายมีลักษณะกลม ภาษาพิ้นบ้านจะเรียกว่า มน (กลม) ลายนี้เป็นลายที่สวยงามมากกว่าลายอื่นๆ ส่วนประกอบของลายหลักนี้จะเหมือนกับลายอื่นทั่วไป ลายนี้ต้องต่อกับซิ่นตาเติบ
ลายสิบสองหน่วยตัด เป็นลายหลักที่มีขอ จำนวน ๑๒ ขอ ประกอบกันเป็นดอกที่มีขาพันทำเป็นสามเหลี่ยมและยังมีนกคาบบหรือหงส์ตัวเล็กอยู่ตรงกลางของแม่ลายด้วย ลายหลักลายนี้ต่อกับซิ่นตาหว้า
ลายน้ำอ่าง เป็นลายหลักที่มีนกหงส์สองตัวคาบดอกไม้ร่วมกัน คล้ายกับว่าหงส์สองตัวคาบดอกไม้ในอ่างน้ำนั่นเอง ลายหลักนี้สตรีชาวพวนศรีสัชนาลัยนิยมทอใส่กันมากที่สุด เนื่องจากเป็นลายที่มีความสะดุดตา และลายหลักนี้ต้องต่อด้วยซิ่นเข็น
ลายสองท้อง เป็นลายหลักที่มีความหมายแปลกกว่าลายอื่น คือ ครึ่งหนึ่งของลายจะเป็นสีดำส่วนอีกครึ่งหนึ่งจะเป็นแดง เวลาจะพุ่งกระสวยสองสี แต่จะไม่ปล่อยให้กระสวยพุ่งไปจนหมดขอบซิ่น เมื่อปล่อยสีดำมายังลายที่กำหนดแล้วจึงย้อนกลับ เพราะฉะนั้นสึดำจะมีเพียครึ่งเดียว แล้วจะปล่อยกระสวยด้ายสีแดงมาด้วยวิธีเดียวกัน จึงต้องมีกระสวยสองอันในการทอหนึ่งผืนลายหลักนี้ต้องต่อด้วยผ้าซิ่นน้ำอ่อย
ลายแปดขอ เป็นลายที่มีความเหมือนกับลายมนสิบหกแต่ย่อขนาดให้เล็กลง ลายหลักลายนี้ต้องต่อด้วยซิ่นอ้อมแดงจะเป็นนกแถว
ลายสี่ขอ เป็นลายขนาดเล็ก มีเครื่องประกอบลายกระจุ๋มกระจิ๋ม ใช้สำหรับต่อผ้าซื่นให้เด็กผู้หญิงตัวเล็กใส่
ผ้าผืนนี้จะนำลวดลายทั้ง9ลายหลักมาทอรมกันในจก1ผืนโดยใช้การฅ่อลายแบบปรับสัดส่วนให้มีความกลมกลืน ซึ่งหาได้ยากมากในปัจจุบัน
ขนาดโดยประมาณ กว้าง 180 ซม.ยาว100 ซม. |